İş Modeli Kanvası Nedir, Nasıl Yapılır? Örnekleri ve Öneriler - Grower

İş Modeli Kanvası Nedir, Nasıl Yapılır? Örnekleri ve Öneriler

Girişimleri meydana getirirken pek çok organizasyonu bir arada yönetmemiz gerekir. Bu organizasyonu yaparken neyi, ne zaman, nasıl yapacağımızı anlamamızı sağlan iş modeli kanvasını bu içerikte inceleyip girişimini kurmak isteyenlere ilham olmak isteyeceğiz.

İş Modeli Kanvası Nedir?

İşletmelerin stratejik planlamalarını görselleştirmek için kullanılan bir araçtır. Alex Osterwalder tarafından geliştirilen bu araç, bir işletmenin yarattığı değeri, müşterilere nasıl ulaşabileceğini, kullandığı kaynakları ve hangi faaliyetleri gerçekleştirdiğini anlamak için kullanılır ve işletmelerin temel unsurlarını bir araya getirerek bir bakışta anlaşılmasını sağlar.

Neden Kullanmalısınız?

İşletmelerin stratejilerini hızlı, görsel ve anlaşılır bir şekilde belirlemelerini sağlayan bir tablodur ve dokuz ana unsuru içerir.

Öneri içerik: Marka iletişimi nasıl yapılır?

Bunlar müşteri segmentleri, değer teklifleri, kanallar, müşteri ilişkileri, gelir kaynakları, anahtar kaynaklar, anahtar faaliyetler, anahtar iş ortaklıkları ve maliyet yapısı. İş modeli kanvası, işletmelerin daha etkili, anlaşılır ve esnek stratejiler oluşturmasına yardımcı olur.

İş modeli kanvas kullanmanın avantajları şunlardır:

  • Görsel Temsil: Karmaşık stratejileri basitleştirir.
  • Hızlı Planlama: Stratejik planlamayı hızlandırır.
  • Bütünsel Bakış: İşletmenin bütünsel yapısını gösterir.
  • İnovasyon Teşviki: Yaratıcı düşünceyi teşvik eder.
  • Değer Yaratma Odaklılık: Müşteri odaklı değer yaratmaya odaklanır.
  • İletişim Kolaylığı: İletişimi basitleştirir.
  • Esneklik: Hızlı değişen koşullara adapte olma yeteneği sağlar.
  • Ekip İşbirliği: Ekip içi işbirliğini güçlendirir.
  • Stratejik Odak: Yönetim odaklanmasını sağlar.

Nasıl Oluşturulur?

Kanvas oluşturun: Kağıt ve kalem kullanabilirsiniz veya dijital araçlarla bir boş İş modeli kanvası belgesi açabilirsiniz.

Bunun için world, excel, canva gibi uygulamalardan yararlanabilirsiniz.

Müşteri Segmentleri (Customer Segments)

Hangi müşteri gruplarına hitap etmek istediğinizi belirleyin. Hedef kitlenizi tanımlayın. Müşteri segmenti, işletmenizin hedeflediği müşteri gruplarını gösterir ve müşterilerin benzer özellikleri, ihtiyaçları veya davranışları olan grupları tanımlar. Müşteri segmenti belirlemek, pazarlama stratejilerinizi daha etkili bir şekilde kullanmanıza ve daha iyi hizmet sunmanıza yardımcı olur.

Segment örnekleri

  • Demografik Segment: Genç profesyoneller, yaşlı bireyler, kadınlar, erkekler.
  • Coğrafi Segment: Şehir sakinleri, kırsal bölgelerde yaşayanlar, belirli ülkeler.
  • Psikografik Segment: Marka sadık tüketiciler, sürdürülebilir yaşam tercih edenler.
  • Davranışsal Segment: Fiyat duyarlı müşteriler, sadık müşteriler, satın alma sıklığı yüksek olanlar.
  • Firmografik Segment: Küçük işletmeler, büyük şirketler, girişimciler.
  • Teknografik Segment: Teknolojiye ilgi duyanlar, teknolojiye direnç gösterenler.
  • Ekonomik Segment: Düşük gelirli bireyler, orta gelirli aileler, yüksek gelirli profesyoneller.
  • Çoklu Segment: Genç profesyonel kadınlar, büyük şehirlerde yaşayan spor tutkunu erkekler.

İlginizi çekebilir: Müşteri memnuniyeti nasıl sağlanır?

Değer Teklifi (Value Propositions)

Müşterilere sunacağınız değeri açıklayın. Değer teklifi, işletmenizin müşterilere sunduğu benzersiz değeri ifade eder. Bu müşterilerinize çözüm getiren ürün veya hizmetinizin özelliklerini ve avantajlarını içerir. Değer teklifi, tüketicilere neden sizin ürünlerinizi veya hizmetlerinizi seçmeleri gerektiğini anlatarak, onları çekmeyi amaçlar. İyi bir değer teklifi müşterilerinizin ihtiyaçlarına uygun çözümler sunmalıdır. Böylece müşterileriniz markanızı tercih etmesini ve uzun vadede sadık bir müşteri olmasını sağlar.

Değer Teklifi Örnekleri:

  • Fiyat Avantajı: Sektördeki en rekabetçi fiyatlarla kaliteli ürünler sunuyoruz.
  • Ürün Kalitesi ve Performansı: Dayanıklı malzemeler ve yüksek performanslı özelliklere sahip ürünlerimizle en iyisi için sizi düşündük.
  • Müşteri Deneyimi ve Kolaylık: Kolay kullanım, hızlı teslimat ve 7/24 müşteri desteği ile alışverişi daha keyifli hale getiriyoruz.
  • Yaratıcılık ve İnovasyon: Sektördeki en yeni teknoloji ve yaratıcı çözümlerle hayatınızı kolaylaştırıyoruz.
  • Özelleştirme ve Kişiselleştirme: Her müşterinin ihtiyaçlarına özel çözümler sunarak deneyiminizi kişiselleştiriyoruz.
  • Marka İmajı ve Prestij: Lüks ve zarafetle özdeşleşen markamızla sadece en iyisini sunuyoruz.
  • Çevresel Duyarlılık: Sürdürülebilir malzemeler kullanarak çevre dostu ürünler sunuyoruz.
  • Zaman Tasarrufu ve Hızlı Servis: Zamanınızı önemsiyoruz; hızlı teslimat ve kullanımı kolay servislerimizle zaman tasarrufu yapın.
  • Sadakat Programları ve İndirimler: Sadakatinizi ödüllendirmek için özel indirimler ve sadakat programları sunuyoruz.
  • Risk Azaltma ve Garantiler: Ürünlerimizde %100 müşteri memnuniyeti garantisi ile riskinizi en aza indiriyoruz.

Kanallar (Channels)

Değer tekliflerinizi müşterilere ileteceğiniz satış, pazarlama ve dağıtım kanallarını belirleyin. İşletmenizin ürün veya hizmetlerini müşterilere ulaştırmak için kullandığı dağıtım kanalları iş modelinin önemli bir parçasıdır.

Doğru seçilmiş kanallar hedef kitlenize ulaşmak, ürün veya hizmetinizi müşterilere ulaştırmak ve müşteri ile etkileşim kurmak için kritik öneme sahiptir. Farklı kanalları aynı anda kullanarak en etkili dağıtım stratejisini oluşturabilirsiniz.

Kanal Türleri ve Örnekler:

  • Perakende Mağazalar: Geleneksel fiziksel mağazalar, alışveriş merkezleri.
  • E-Ticaret: Online alışveriş siteleri, e-ticaret platformları.
  • Toptan Satış: Toptan satış mağazaları, distribütörler.
  • Dağıtım ve Lojistik Şirketleri: Kargo firmaları, lojistik şirketleri.
  • Sosyal Medya: Satışa yönelik içeriklerle dolu sosyal medya platformları.
  • Telefon Satış ve Müşteri Hizmetleri: Telefonla yapılan satış, müşteri hizmetleri hattı.
  • Acenteler ve Temsilciler: Satış temsilcileri, acenteler.
  • Franchising: Franchise işletmeleri, bayilik sistemi.
  • OEM (Orijinal Ekipman Üreticisi) İşbirlikleri: Bir şirketin ürettiği ürünlerin başka bir şirketin markası altında satılması.
  • Etkinlik ve Fuarlar:  Endüstri fuarları, ürün lansman etkinlikleri.
  • Abonelik Modelleri: Abonelik tabanlı hizmetler, ürün teslimatları.
  • İş Ortaklıkları: Stratejik iş ortaklıkları, diğer firmalarla işbirliği.
  • Çağrı Merkezleri: Müşteri hizmetleri çağrı merkezleri, telefonla sipariş hattı.

Müşteri İlişkileri (Customer Relationships)

Müşterilerinizle nasıl etkileşimde bulunacağınızı ve ilişkilerinizi nasıl yöneteceğinizi planlayın. Müşteri ilişkileri, bir işletmenin müşterileriyle kurduğu etkileşimleri, iletişimi ve ilişkileri kapsar. Müşteri memnuniyetini artırmak, müşteri sadakatini kazandırmak için önemlidir. Müşteri memnuniyetini artırarak, olumlu bir marka deneyimi yaratır rekabet avantajı sağlarsınız.

Müşteri İlişkileri Yönetimi (CRM) Stratejileri ve Örnekler:

  • Bireysel Müşteri İlgisi: Kişiselleştirilmiş e-posta kampanyaları, doğum günü indirimleri.
  • Sosyal Medya Etkileşimi: Sosyal medya platformları üzerinden müşteri sorularına hızlı ve etkileşimli cevaplar verme.
  • Müşteri Geri Bildirimi Toplama:  Anketler, müşteri yorumlarına açık platformlar, sosyal medya üzerinden geri bildirim talepleri.
  • Sık Güncellemeler ve Bilgilendirme: E-posta bültenleri ile ürün güncellemeleri, yeni kampanya duyuruları.
  • Özel Etkinlikler ve İndirimler: Sadakat programları kapsamında özel etkinlik davetleri, özel indirimler.
  • Çağrı Merkezi Hizmetleri: Profesyonel müşteri hizmetleri temsilcileri, hızlı çözüm odaklı çağrı merkezi desteği.
  • Müşteri Eğitimi ve Rehberlik: Kullanım kılavuzları, video eğitim serileri, webinarlar.
  • Proaktif Sorun Çözme: Ürün veya hizmetle ilgili potansiyel sorunları önceden tespit edip çözüm sunma.
  • Sadakat Programları: Puan kazanma sistemi, özel müşteri ayrıcalıkları.
  • Müşteri Hikayeleri ve Referanslar: Memnun müşteri hikayelerinin paylaşılması, referans programları.
  • Topluluk Oluşturma: Forumlar, müşteri toplulukları, sosyal medya grupları.
  • Hızlı Geri Dönüşler: Hızlı e-posta yanıtları, sosyal medya mesajlarına hızlı dönüşler.

Gelir Kaynakları (Revenue Streams)

İşletmenizin hangi ürün veya hizmetlerden gelir elde edeceğini belirleyin. Gelir kaynakları, bir işletmenin gelir elde etmek için kullandığı farklı yöntemleri ifade eder. işletmenizin sunduğu ürün veya hizmetten elde ettiği kazançtır ve iş modelini destekler.

Gelir kaynakları, işletmenin finansal olarak devamlılığını ve büyümesini sağlamak için çeşitlendirebilirsiniz.

Gelir Kaynakları Türleri ve Örnekler:

  • Ürün Satışı: Fiziksel ürünlerin satışı, online mağaza üzerinden elektronik ürün satışı.
  • Hizmet Satışı: Konsültasyon hizmetleri, eğitim programları.
  • Abonelik Modelleri: Aylık ücret karşılığında özel içeriklere erişim, hizmetler veya ürünler.
  • Reklam Geliri: Web sitelerinde görüntülenen reklamlardan elde edilen gelir.
  • Lisanslama ve Telif Hakları: Bir markanın logosunun lisanslanması, bir yazılımın kullanım haklarının satışı.
  • İş Ortağı İşbirlikleri:  Bir başka şirketle stratejik bir iş ortaklığı yaparak elde edilen gelir.
  • Fremium Modeli: Temel özelliklere ücretsiz erişim, ancak ekstra özelliklere ücretli abonelik.
  • Bağış ve Sponsorluklar: Kamu hizmeti sunan organizasyonların bağış toplama kampanyaları, etkinlik sponsorlukları.
  • Lisanslı Ürün ve Marka Genişletme:  Bir karakterin oyuncakları, bir markanın kıyafetleri.
  • Danışmanlık ve Uzmanlık Hizmetleri: Uzmanlık alanında danışmanlık hizmetleri.
  • Gizlilik ve Güvenlik Hizmetleri: Müşteri verilerinin güvenliği için sağlanan ek hizmetler.
  • Eğitim ve Eğitim Programları: Online kurslar, seminerler.
  • Günlük Kullanım Ücreti:  İş yerlerinde kullanılan ofis malzemelerinin günlük ücreti.
  • Finansman ve Kredi:  Kredi kartı faizleri, kredi ve finansman hizmetlerinden elde edilen gelir.

Anahtar Kaynaklar (Key Resources)

İşletmenizin temel kaynaklarını tanımlayın. Anahtar kaynaklar, işletmenizin değer yaratma sürecini destekleyen temel varlıkları ve yetenekleri ifade eder. işletmenizin faaliyetlerini sürdürmesi, değer teklifi sunması ve rekabet avantajı elde etmesi için kritik öneme sahiptir. Anahtar kaynaklar, işletmenin değer teklifini destekler ve rakiplerinden ayrışmasına yardımcı olur. İşletmeler, bu kaynakları etkili bir şekilde yöneterek sürdürülebilir rekabet avantajı elde edebilirler.

Anahtar Kaynak Türleri ve Örnekler:

  • Fiziksel Varlıklar:  Üretim tesisleri, depo alanları, ofis binaları, makineler.
  • İnsan Kaynakları: Yetenekli personel, uzman ekipler, yöneticiler.
  • Finansal Kaynaklar: Sermaye, kredi imkanları, yatırımcı ilişkileri.
  • Teknoloji ve Bilgi Sistemi Altyapısı: Bilgi teknolojileri altyapısı, yazılımlar, veri tabanları.
  • Marka ve İtibar: Tanınmış markalar, olumlu müşteri geri bildirimleri.
  • Patentler ve Fikri Mülkiyet:  Ürün tasarımları, patentler, ticari markalar.
  • İş Süreçleri ve Operasyonel Bilgi: Üretim süreçleri, operasyonel bilgi sistemleri.
  • İş Ortağı ve İlişkiler:  Stratejik iş ortakları, tedarikçi ilişkileri.
  • Dağıtım Ağları: Dağıtım merkezleri, lojistik ağları, satış noktaları.
  • Doğal Kaynaklar: Su kaynakları, enerji kaynakları, madenler.
  • Stratejik Konum ve Lokasyon: Stratejik konumda bulunan mağazalar, ofisler.
  • Araştırma ve Geliştirme Kapasitesi: Ar-Ge laboratuvarları, inovasyon ekipleri.
  • İş Süreçleri ve Prosedürler: Kalite kontrol süreçleri, operasyonel prosedürler.
  • Eğitim ve Yetenek Geliştirme Programları: Çalışan eğitim programları, liderlik geliştirme.

Öneri içerik: Metafor nedir? Metafor örnekleri

Anahtar Faaliyetler (Key Activities)

İş modelinizi uygulamak için gerekli olan ana faaliyetleri belirleyin. Anahtar faaliyetler, bir işletmenin stratejik hedeflerine ulaşmak ve değer teklifini sağlamak için gerçekleştirdiği temel işlemleri ifade eder. Bu faaliyetler, işletmenizin operasyonel mükemmeliyetini sağlamak ve rekabet avantajı elde etmek için kritik öneme sahiptir.

Bu anahtar faaliyetler, işletmenizin temel işleyişini şekillendirir ve stratejik hedeflere ulaşmak için gerekli operasyonları gerçekleştirir. İşletmeler, bu faaliyetleri etkin bir şekilde yöneterek sürdürülebilir bir başarı elde edebilirler.

Anahtar Faaliyet Türleri ve Örnekler:

  • Üretim ve İmalat: Ürün montajı, malzeme tedariki, üretim süreçleri.
  • Hizmet Sağlama ve Teslimat: Hızlı teslimat, kurulum hizmetleri, servis sağlama.
  • Teknoloji Geliştirme ve İnovasyon:  Ar-Ge faaliyetleri, yeni ürün geliştirme, teknolojik yenilik.
  • İş Süreçleri Yönetimi: Operasyonel planlama, kalite kontrol, süreç optimizasyonu.
  • Pazarlama ve Satış:  Pazarlama kampanyaları, satış stratejileri, müşteri ilişkileri yönetimi.
  • Müşteri Hizmetleri: Müşteri şikayetleri yönetimi, teknik destek, geri bildirim toplama.
  • İnsan Kaynakları Yönetimi: Personel yönetimi, eğitim programları, işe alım süreçleri.
  • Finans Yönetimi: Bütçe planlama, finansal raporlama, risk yönetimi.
  • Tedarik Zinciri Yönetimi: Tedarikçi ilişkileri yönetimi, envanter kontrolü, lojistik.
  • İş Ortağı ve İlişki Yönetimi: İş ortaklıkları kurma, stratejik ittifaklar, tedarikçi işbirlikleri.
  • Veri Analizi ve İş Zekası: Büyük veri analizi, iş zekası raporları, pazar araştırmaları.
  • Risk Yönetimi: Risk analizi, kriz yönetimi, sigorta yönetimi.
  • Eğitim ve Yetenek Geliştirme: Çalışan eğitim programları, liderlik geliştirme.
  • Hukuki ve Etik Uyum: Hukuki danışmanlık, etik standartlara uyum, düzenleyici uyum.

Anahtar İş Ortaklıkları (Key Partnerships)

İşletmenizin güçlenmesini sağlayacak stratejik ortaklıkları tanımlayın. Anahtar iş ortakları, işletmenizin başarılı bir şekilde faaliyet göstermesi ve değer teklifi sunabilmesi için stratejik olarak işbirliği yaptığı diğer şirketleri ifade eder. Bu ortaklıklar, işletmelerin kaynaklarına, uzmanlığına veya altyapısına erişim sağlayarak rekabet avantajı elde etmelerine yardımcı olabilir. Anahtar iş ortakları, işletmelerin güçlü ve sürdürülebilir bir rekabet avantajı elde etmelerine yardımcı olabilir. Bu stratejik ortaklıklar, işletmelerin kendi güçlü yönlerini destekleyebilecek ve zayıf yönlerini telafi edebilecek kaynaklara ve yeteneklere erişim sağlar.

Anahtar İş Ortağı Türleri ve Örnekler:

  • Tedarikçi İlişkileri: Malzeme tedariki, hammadde temini, üretim süreçlerinde işbirliği.
  • Dağıtım Ortağı: Ürünleri müşterilere dağıtan distribütörler, lojistik şirketleri.
  • Teknoloji Ortağı: Yazılım geliştirme şirketleri, teknoloji sağlayıcıları.
  • İşbirliği ve Stratejik İttifaklar: Stratejik iş ortaklıkları, ortak pazarlama kampanyaları.
  • Müşteri İlişkileri Ortağı: Müşteri hizmetleri firmaları, çağrı merkezi sağlayıcıları.
  • Finansal Ortağı:  Yatırımcılar, finans kurumları, kredi sağlayıcıları.
  • Ar-Ge İşbirliği:  Ortak Ar-Ge projeleri, bilimsel araştırmalar.
  • Marka İttifakları: Marka işbirlikleri, lisans anlaşmaları.
  • Kooperatifler ve Birlikler: Sektörel birlikler, ticaret odaları, sektör kooperatifleri.
  • Eğitim ve Yetenek Geliştirme Ortağı: Eğitim kurumları, uzmanlık sağlayan eğitim firmaları.
  • Stratejik Yatırımlar ve Girişim Sermayesi:  Stratejik yatırımlar yapan şirketler, girişim sermayesi sağlayıcıları.
  • Çıkış Ortağı:  İş birlikleri sonucu ortaya çıkan şirket birleşmeleri veya satın almalar.
  • Sosyal Sorumluluk İşbirlikleri: Sosyal sorumluluk projeleri, toplumsal yardım organizasyonları ile işbirlikleri.
  • Lisans Anlaşmaları: Ürün veya marka lisanslaması yapan şirketler.

Maliyet Yapısı (Cost Structure)

İşletmenizin faaliyetlerini gerçekleştirilmesi için gerekli olan maliyetleri belirleyin. Maliyet yapısı, bir işletmenizin faaliyetleri sırasında karşılaştığı maliyetleri ve bu maliyetlerin nasıl oluştuğunu gösteren kısımdır. İşletmeler, maliyet yapılarını anlayarak, etkin bir şekilde fiyatlandırma stratejilerini belirleyebilir ve karlılık analizleri yapabilirler. işletmenizin finansal performansını anlamak, maliyetleri etkin bir şekilde yönetmek ve rekabet avantajı sağlamak için yardımcı olur.

Maliyet Yapısı Unsurları ve Örnekler:

  • Sabit Maliyetler: Kira giderleri, sigorta ödemeleri, yönetim maaşları.
  • Değişken Maliyetler: Hammadde maliyetleri, enerji giderleri, üretim işçilik maliyetleri.
  • Toplam Maliyet: Sabit maliyetler + değişken maliyetler.
  • Doğrudan Maliyetler: Malzeme maliyetleri, işçilik maliyetleri.
  • Dolaylı Maliyetler: Genel giderler, idari maliyetler.
  • Değişken Maliyet Oranı: Değişken maliyetlerin toplam satışlara oranı.
  • İşletme Genel Giderleri: Ofis kirası, ofis malzemeleri, ofis personel maaşları.
  • Üretim Maliyeti:  Hammadde maliyetleri, işçilik maliyetleri, enerji giderleri.
  • Üretim Dışı Maliyetler: Pazarlama ve reklam giderleri, araştırma ve geliştirme maliyetleri.
  • Maliyet-Etkinlik Analizi: Üretim süreçlerinde maliyet tasarrufu yapmak için yapılan analizler.
  • Özelleştirilmiş Maliyet Yapıları: Proje bazlı maliyet analizleri, özel siparişlere yönelik maliyet hesaplamaları.
  • Maliyet Kontrolü:  Bütçe ve harcama kontrolü, maliyet azaltma stratejileri.
  • Kar Marjları: Satış gelirleri ile maliyetler arasındaki farkın yüzdesel ifadesi.
  • Econies of Scale (Ölçek Ekonomisi):  Üretim miktarının artmasıyla birim maliyetlerin düşmesi.

   İş modeli kanvası’nı oluştururken belirlediğiniz hedeflere odaklanın. Değişikliklere hızlı adapte olabilmek için iş modelinizi esnek tutun ve ihtiyaç halinde güncelleyin.

Bu adımları takip ederek, İş modeli kanvası’nızı oluşturabilir ve işletmenizin stratejisini daha iyi anlayabilirsiniz.

Dijital pazarlamayı daha iyi öğrenme aşkı ile yazdığım içerikleri Grower blogunda sizler için derliyor ve ilham vermeye çalışıyorum.


Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir