Bir Başarı Hikayesi: Blackberry

Ne zaman ve kimler tarafından kuruldu?

Blackyberyy, ilk olarak Research In Motion (RIM) adıyla 14 Mart 1961 İstanbul doğumlu Mihalis “Mike” Lazaridis tarafından 1984 yılında kurulmuştur. Aslen Karadeniz Rumu olan Lazaridis, 6 yaşına kadar İstanbul’da yaşamış ve sonrasında ailesiyle Kanada‘ya yerleşmiştir.BlackBerry’nin kurucusu, Mike Lazaridis, Jim Balsillie ile birlikte şirketi eş-yetkili CEO olarak 22 Ocak 2012 tarihine dek birlikte yönetti. Mike Lazaridis, bu tarihte görevini Thorsten Heins’e bıraktı. 30 Ocak 2013 tarihine dek Research In Motion adıyla faaliyet gösteren firma, artık faaliyetlerine RIM BlackBerry adı altında devam etmektedir.

Nasıl satış ve pazarlama yaptı?

Henüz dokunmatik telefonlar yok veya çok çok azken, insanlar hafta sonları kovboy temalı diziler izleyip Amerika-Irak gerginliğini takip ederken reçavta olan BlackBerry’ler, Hollywood telefonları olarak ün yaptı. Amerikan dizilerindeki iş insanlarının elinden düşmeyen telefonlar, klavyeli yapısı ve kendine özgü işletim sistemi ile büyük dikkat çekiyordu.İlk olarak Research In Moton (RIM) olarak anılan ve BlackBerry ismini sonrada alan dev, teknoloji dünyasına unutulmayacak şaheserler bıraktı. Nitekim bugün tüm dünyanın kullandığı anlık mesajlaşma uygulaması WhatsApp’ın ilkel hali sayılabilecek BlackBerry Messages, yıllar yıllar önce (2005) bu telefonlardaydı. Ayrıca şirket, birçok devletle ters düşmesine rağmen bu uygulamadaki ve telefonun diğer alanlarındaki verileri kimseyle paylaşmamasıydı.

Başarısızlığındaki ana faktörler neler?

Öyle ki bu telefondaki verileriniz ne olursa olsun hiçbir devlet veya üçüncü şahıs kişiyle paylaşılmamış, Türkiye dahil birçok devlet BlackBerry ile ters düşmüştü. Bu ters düşüşler ve davalara ulaşan olaylar sonrasına birçok şirket ve uygulama strateji değiştirdi. Kullanıcıların verilerini başkaları ile paylaşan şirketler, resmi olarak ceza almamak için cihazları kurarken veya uygulamaları açarken herkese sözleşme sundu. Sözleşme kabul edilmediği takdirde uygulamaya veya cihaza erişilemeyeceğini de dipnot olarak ekledi.

Kullanıcılar da uygulamaları kullanabilmek için sözleşmeleri dikkat etmeden kabul etti. Böylece güvensiz şirketlerin resmi bir dayanağı da oldu. BlackBerry ise hem kullanıcılara sözleşme dayatmadığından, hem de verileri paylaşmadığından ötürü zamanla kan kaybetmeye devam etti.

Sadece bunlar değil. Bir zamanların efsanesi BlackBerry, Darwin’in evrim teorisini de onaylamadı. Şirket, çevresinde yaşanan değişiklikleri ve gelişmeleri takip etti veya etmedi bilinmez; ancak uygulamadığı konusunda eminiz ki herkes hem fikirdir. BlackBerry her ne kadar güvenli olsa da insanlar yenilikçi, işlevsel ve göze hoş görüneni tercih ettiler. Şirketin BlackBerry OS işletim sistemi de bu yenilikçi rakiplere, tıpkı şirketin kendisi gibi direnemedi. Pahalı, benzer tasarımlı ve yenilikten yoksun olan telefonları kimse güvenliğini önemseyip tercih etmedi.Satışlar da Android–iOS savaşı sırasında büyük düşüş yaşadı. Kısa süreliğine Windows Phone’un da dahil olduğu sektörde BlackBerry, tıpkı Nokia gibi inat edip vazgeçmediği kültüründen dolayı kaybetti. Üretici, her ne kadar dönem dönem “Battılar!” haberlerine karşılık “Ölmedik :)” açıklaması yapsa da somut bir şeyler ortaya koyamadı.

Birkaç kez klasik tasarımlı ancak Android işletim sistemli telefon da tanıtan BlackBerry’den geriye o harika Bold modeli, unutulmuş bir işletim sistemi ve anılar kaldı.

Anlayacağınız o ki BlackBerry’nin kaderi de Nokia ve Motorola ile aynı oldu. Şirket kendi tasarımını, kendi işletim sistemini ve doğal olarak ekosistemini ve güvenliği ön planda tutarken, çevredeki gelişmeleri takip edemedi. Bu da Hollywood’un iş insanlarının Apple’a geçiş yapması ile sonlandı…